اهم فعالیت و اختیارات هیات مدیره که در واقع وظایف سازمان محسوب می شود ، به شرح زیر است:

۱- برنامه ریزی در جهت تقویت و توسعه فرهنگ و ارزش های اسلامی در معماری و شهرسازی .

۲- برنامه ریزی به منظور رشد و اعتلای حرفه های مهندسی و ساختمان و مشاغل مربوط به آن .

۳- ارتقای دانش فنی و کیفیت کار شاغلان در بخش های ساختمان و شهرسازی از طریق ایجاد پایگاه های علمی و فنی ، آموزش و انتشارات

۴- همکاری با مراجع مسوول در امر کنترل ساختمان از قبیل اجرای دقیق و صحیح مقررات ملی ساختمان و ضوابط طرح های جامع و تفصیلی و هادی در شهرها توسط اعضای سازمان حسب در خواست

۵- نظارت بر حسن انجام خدمات مهندسی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی در طرح ها و فعالیت های غیر دولتی در حوزه استان ی تعقیب متخلفان از طریق مراجع قانونی ذیصلاح .

۶- مشارکت در امر ارزشیابی و تعیین صلاحیت و ظرفیت اشتغال به کار شاغلان در امور فنی مربوط به فعالیت های حوزه های مشمول این قانون .

۷- دفاع از حقوق اجتماعی و حیثیت حرفه ای اعضا و تشویق و حمایت از فعالیت های با ارزش و برگزاری مسابقات حرفه ای و تخصصی و معرفی طرح های ارزشمند .

۸- تنظیم روابط بین صاحبان حرفه های مهندسی ساختمان ی کارفرمایان و کمک به مراجع مسوول در بخش ساختمان و شهرسازی در زمینه ارجاع مناسب کارها به صاحبان صلاحیت و جلوگیری از مداخله اشخاص فاقد صلاحیت در امور فنی .

۹- کمک به ترویج اصول صحیح مهندسی و معماری و همکاری با وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداری ها در زمینه کنترل ساختمان و اجرای طرح های یاد شده با استفاده از خدمات اعضای سازمان استان .

۱۰- کمک به ارتقای کیفیت طرحهای ساختمانی ، عمرانی و شهرسازی در محدوده استان و ارایه گزارش بر حسب در خواست شرکت در کمیسیون ها و شوراهای تصمیم گیری در مورد این گونه طرح ها همکاری با وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداری ها در زمینه کنترل ساختمان و اجرای طرح های یاد شده با استفاده از خدمات اعضای سازمان استان .

۱۱- ارایه خدمات کارشناسی فنی به مراجع قضایی و قبول داوری در اختلافاتی که دارای ماهیت فنی است .

۱۲- همکاری با مراجع استان در هنگام بروز سوانح و بلایای طبیعی .

۱۳- تایید ترازنامه سازمان و ارایه آن به مجمع عمومی .

۱۴- معرفی نماینده هیات مدیره سازمان استان جهت عضویت در کمیسیون های حل اختلاف مالیاتی در رسیدگی و تشخیص مالیات فنی و مهندسی اعضای سازمان .

۱۵- تهیه و تنظیم مبانی قیمت گذاری خدمات مهندسی در استان و پیشنهاد به وزارت مسکن و شهرسازی .

۱۶- سایر مواردی که در آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان تعیین شده است 

 هر سازمان استان دارای یک شورای انتظامی متشکل از یک نفر حقوقدان به معرفی رییس دادگستری استان و دو تا چهار نفر مهندس خوشنام که به معرفی هیات مدیره ی با حکم شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان برای مدت ۳ سال منصوب می شوند ، خواهد بود .